Projectplan: gedragsanalyse en stakeholders

Gedragsanalyse

• Doelgroep formuleren. Uit onderzoek naar fietsstimulering blijkt dat de effecten van projecten met een SMART (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden) geformuleerde doelgroep tweemaal zo groot zijn dan die waarbij de doelgroep niet SMART geformuleerd is.
• Motivatie. Zorg ervoor dat de aanpak van het project aansluit bij de motivatie van potentiële deelnemers. “Actief zijn” en “buiten zijn” worden het vaakst genoemd als reden voor deelname aan een fietsstimuleringsproject. “Mooi weer”, “goede voorzieningen” en “beloningen” zijn de factoren die het waarschijnlijker maken om te gaan fietsen. Zie ook het onderzoek over de motivatie van deelnemers.
• Ratio versus emotie. Deelnemers moeten zich betrokken (gaan) voelen bij de fietsactie en bij de “uitdaging” (gedragsverandering) die ze aangaan. Het gaat hierbij om het aanspreken van de rationele kant van de deelnemer (“het logische verhaal achter de (noodzaak tot) gedragsverandering”), in combinatie met het geven van een goed gevoel.
• Ervaring opdoen is een belangrijke sleutel tot gedragsverandering. “Wat de boer niet kent, dat eet hij immers niet”. Om mensen kennis te laten maken met nieuw gedrag is een probeeraanbod aan te raden.
• Om gedragsverandering te realiseren is alleen het zenden van informatie en/of inzet op reistijdverbetering/infraverbetering onvoldoende. Zet ook gedragsveranderingstechnieken in die passen bij de doelgroep en schakel naast een marketeer ook gedragsdeskundigen in.

Stakeholders

• Stel bij het inrichten van het project verschillende vragen over stakeholders: zijn de juiste partijen, namelijk de partijen die belang hebben bij de uitkomsten van het project, betrokken? Zijn toekomstige gebruikers betrokken? In geval van langduriger campagnes: wat is de effectverwachting wanneer het eerste zogenaamde “attentie-effect” weg is? Zijn deze campagnes dan nog de meest effectieve manier om een structurele gedragsverandering te realiseren? En op welke manier wordt de financiering en organisatie dan geregeld?
• Sluit aan bij de belangen van andere partijen. Er is veel draagvlak bij regionale overheden vanuit verschillende invalshoeken: bereikbaarheid, duurzaamheid/duurzame mobiliteit, welzijn/gezondheid, en sport en recreatie. Met fietsstimulering kunnen ook bedrijfsdoelen van werkgevers worden gediend, zoals kostenreductie, goed werkgeverschap, de gezondheid van de werknemers en maatschappelijk verantwoord ondernemen.
• Borg de projectaanpak niet alleen in het verkeersdomein maar ook in breder perspectief. Het verbreden van het netwerk is daarbij belangrijk. Kennis en gereedschap uit andere werkvelden, zoals ruimte en economie, kan meer ingezet worden. Andersom kan de gedragsanalyse ook toegevoegde waarde hebben bij een project dat (in eerste instantie) niet gericht is op fietsstimulering maar alleen op het realiseren van fietspaden.
• Het inzetten van de markt is een manier om te versnellen en ervaring in te kopen. Maar dat neemt niet weg dat je voldoende deskundigheid en menskracht in je eigen organisatie moet hebben. Voor het inzetten van de markt biedt IMMA ondersteuning. 
• De belangstelling voor het fietsbeleid neemt toe en wordt steeds meer regionaal in plaats van lokaal opgepakt. Het beleid is nog sterk gericht op de rol van wegbeheerder/aanbieder van faciliteiten. Probeer in het beleid ook de inzichten vanuit gedrag en stimulering te verwerken.

Voor meer lessen zie ook de links naar publicaties in de rechterkolom op deze website.